خوب خوابیدن و به‌موقع خوابیدن، برای سلامتی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. خواب خوب و به‌موقع روی تندرستی و چگونگی روابط اجتماعی کاملاً مؤثر است. خواب خوب و کافی برای سلامتی و عملکرد بهتر دستگاه عصبی نیاز است.

مشکلات و ناهمواری‌های زندگی کیفیت و کمیت خواب را تحت تأثیر قرار می‌دهد و از طرفی اختلالات خواب نیز روی چگونگی فعالیت‌های روزانه و عملکرد و توانایی فرد تأثیر می‌گذارد. هرگاه فردی باوجود شرایط مساعد محیطی نتواند خواب خوبی داشته باشد دچار اختلال خواب است. به‌سختی خواب رفتن، عدم خواب پیوسته و بیدار شدن در طول زمان خواب و ناتوانی در ادامهٔ خواب از دسته گاهی پریشانی خواب هستند.

 بی‌خوابی تأثیر بسیار جدی بر عملکرد فردی و اجتماعی دارد. همچنین دارای اثرات سو بر سلامتی فرد دارد. ساعت کاری، ساعت آغاز مدرسه، میزان فعالیت، محیط زندگی و ساختار بدنی، سلامتی و عادات فرد در کیفیت و کمیت خواب تأثیرات مهمی دارد.

تأثیرات خواب نامناسب بر سلامتی:

فردی که به اختلال خواب دچار است و خواب خوب و کافی ندارد سلامتی‌اش به خطر می‌افتد. خواب نامناسب، عوارض فراوانی را به همراه دارد. کسی که خواب خوبی ندارد در معرض مشکلات گوناگونی قرار دارد مانند:

- کاهش عملکرد سیستم ایمنی و هیپوتالاموس

- افزایش میزان فشارخون

- شانس بیشتر ابتلا به دیابت

- نارسایی‌های قلبی – عروقی

- احتمال افزایش خطر سکته قلبی

- اختلال در خلق‌وخو

- چاقی

- افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی

- اختلال در سیستم زادآوری

- اختلال در عملکرد ذهنی فرد در پی بی‌نظمی الگوی خواب

حتی کم‌خوابی فقط برای چند شب پشت سرهم، فرد تندرست را در آستانه خطر ابتلا به دیابت قرار می‌دهد. بر پایه پژوهش‌های انجام‌شده، پرخوابی نیز به‌اندازه کم‌خوابی، مخاطره‌آمیز است.

خواب مناسب و باکیفیت باعث افزایش انرژی در فرد شده، آرامش بیشتری دارد و باعث عملکرد بهتر حافظه می‌شود.

برخی علل بروز مشکلات خواب:

-    برخی بیماری‌ها مانند التهاب مفاصل، نارسایی قلبی، آسم، آپنه خواب، مشکلات تیروئید، مشکلات گوارشی

-    مصرف برخی داروها

-    بیماری‌های روحی-روانی، اضطراب و استرس

-    فضای نامناسب خواب

-    عادات نادرست غذایی

-    نوشیدنی‌های کافئین‌دار و محرک

-    سبک نادرست زندگی



برای داشتن خوابی راحت می‌بایست به چند نکته توجه داشته باشید:

-    شام را سر شب و بسته به نوع غذا حداقل دو تا دو و نیم ساعت پیش از خواب میل کنید و با معده سبک به خواب بروید.

-     مصرف کافئین و الکل به‌ویژه پیش از خواب محدود کنید.

-    سیگار نکشید.

-    پیش از خواب از گوشی همراه، رایانه، تلویزیون، بازی‌های ویدیوئی استفاده نکنید.

-    در مکانی مناسب، آرام و تاریک بخوابید.

-    پیش از خواب کتاب بخوانید.

-    به پزشک درمانگرتان مراجعه کنید.



همواره به این نکته مهم توجه داشته باشید که به‌سادگی از مشکل اختلال خوابتان نگذرید، علت را پیدا کنید و پیش از این‌که به شکل عادت درآید و کهنه شود، هر چه زودتر در جهت بهبود آن دست بکار شوید.

خوب بخوابید