همه ما در زندگی به‌نوعی با عوامل و شرایط استرس‌زا روبرو هستیم اما برخورد و میزان تحت تأثیر قرار گرفتن هر یک از ما با این شرایط متفاوت است. استرس لازمهٔ زندگی است اما باید سطح متعادلی از استرس داشته باشیم.
استرس چیست؟
در واقع استرس، واکنش در مقابل یک تهدید (واقعی و یا خیالی) بسته به‌سلامت روانی، جسمانی، هیجانی و معنوی فرد است که باعث پدیدارشدن یک زنجیره پاسخ‌ها و سازگاری‌های فیزیولوژیک می‌شود.
نشانه‌ها و عوارض استرس می‌تواند کم تا شدید باشد. هر چه بیشتر درگیر استرس شویم، بیشتر آسیب می‌بینیم و عوارض بیشتری متوجه ما می‌شود.
استرس ممکن است به شکل‌های متفاوتی ما را درگیر کند مانند تنش و فشار کاری، مشکلات و نگرانی‌های مالی، بیماری و ناخوشی، عدم اشتغال، نداشتن زمان کافی، ترافیک، شلوغی جاده، شرایط جامعه، شیوِه زندگی، کارهای عقب‌افتاده و ... اما گاهی شرایط مساعد مانند موفقیت بیش‌ازحد نیز خود می‌تواند مایه دلهره شود.
ما با دو گونه استرس روبرو هستیم: یکی استرسی که مثبت و در نوع خود سازنده است و سرانجام انگیزه افزایش بهره‌وری ما می‌شود و دیگری استرسی که منفی و ویرانگر است و باعث دل‌زدگی و کاهش بهره‌وری می‌شود. دلهره شدید و یا طولانی مدت، باعث بروز کسالت‌های روانی و جسمانی می‌گردد.
اکنون ببینیم استرس چگونه باعث ایجاد عوارضی جدی برای ما می‌شود:
- قرار گرفتن در شرایط استرس‌زا، مایه فشردگی و گرفتگی عضلات اندام می‌شود که بر روی اعصاب، رگ‌ها، پوست، استخوان و سایر اندام‌های بدن اثر منفی می‌گذارد. یکی از عمده دلایل بسیاری از دردهای شدید مانند سردرد، درد قفسه سینه و کمردرد به دلیل گرفتگی عضلات ناشی از استرس است.
- استرس به‌عنوان عاملی پرخطر در بیماری‌های قلبی در کنار عواملی مانند کشیدن سیگار، چاقی و افزایش وزن و عدم تحرک کافی به شمار می‌رود.
- سیستم معده و روده‌های ما نیز تحت تأثیر استرس قرار می‌گیرند. استرس روی ترشحات معده اثر منفی می‌گذارد و حرکات روده، هضم و جذب خوراک را نیز مختل می‌کند. بیماری‌هایی همچون یبوست، اسهال، گاز معده، نفخ معده و کاهش وزن نیز مربوط به استرس هستند.
- استرس، به‌ویژه دلهره بلند مدت، تاثیری منفی روی سیستم ایمنی بدن دارد و باعث ضعف سیستم ایمنی در برابر عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌شود.
- استرس، بیماری را تشدید و اوضاع بیمار را بدتر می‌کند.
برخی راه‌های مؤثر کاهش و مدیریت استرس:
- شناسایی و ثبت موقعیت‌های استرس‌زا و نحوه واکنشمان بسته به این موقعیت‌ها، خود اقدامی کارآمد در جهت کاهش و مدیریت مؤثر استرس است.
- سعی کنید در رویارویی با موقعیت‌های استرس‌زا، آرامش خود را حفظ کنید و سریع واکنش نشان ندهید.
- مثبت اندیشی نیز از روش‌های مؤثر کاهش استرس است.
- به‌طور منظم ورزش کنید.
- به سرگرمی موردعلاقه‌تان بپردازید.
-وقتی را به خود اختصاص دهید.
- از شگردهای آرام‌سازی بهره بگیرید.
- مسافرت هرچند کوتاه‌مدت، سودبخش است.
