با توجه به این که نام بیماری کبد چرب روز به روز در جامعه بیشتر شنیده  می شود و دیده شده که افراد بی شماری با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند ، امهال در درمان آن در نهایت عوارض جبران ناپذیر و مرگ را به دنبال دارد.

برآن شدیم که در این مقاله از علل بروز این بیماری صحبت به میان آوریم، تا با دانستن این عوامل به فکر پیشگیری از این بیماری خاموش و پیش رونده  باشیم.

وقتی سخن از کبد چرب می شود، همگی بر روی مساله چاقی، چربی خون  و کم تحرکی متمرکز می شویم که البته چندان هم اشتباه به نظر نمی رسد، اما اگر کمی دقیق تر شویم می بینیم مواردی مثل بیماری دیابت، مصرف مشروبات الکلی، بد غذایی و سوتغذیه نیز بر روی کبد چرب اثر مستقیم دارند.

این نکته نیز جالبست که مصرف برخی از داروها مثل راکوتان، داروهای ضد تشنج و بیماری های مزمن نیز در بروز کبد چرب تاثیر دارند.

اگر چاق هستید، بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب قرار دارید. اگر تاکنون روی مساله اضافه وزن و چاقی (لینک به مقاله چاقی) خود حساس نبوده اید، بهتر است تجدید نظر کنید. کبد چرب در افراد چاق شایع تر است طوری که 60 تا 100 درصد بیماران مبتلا به کبد چرب چاق هستند.

می توان گفت بین میزان سایز و قطر شکم و بروز کبد چرب ارتباط مستقیم وجود دارد. عوامل متعددی دست به دست هم می دهند که متاسفانه شیوع چاقی روز به روز بیشتر شود. از آن جمله، کم شدن تحرک جسمی، توسعه تکنولوژی علیرغم مزایایی که در پی دارد، زندگی ماشینی، شهرگرایی، تن آسایی، رفاه مادی و مصرف بی رویه مواد غذایی چرب؛ عواملی می باشند که موجب شده اند تا شیوع چاقی روز به روز بیشتر شود.

به نظر شما آیا قندها در بروز چاقی موثرترند یا مواد چربی؟

در ذهن اکثریت مردم مصرف مواد چربی متهم اصلی در بروز چاقی است. لیکن، رژیم غذایی غنی از نظر قندها  به صورت مخفیانه چربی ذخیره کرده و باعث بروز چاقی می شود.

کم تحرکی و کبد چرب:

تجمع بیش از حد چربی در کبد ارمغان کم تحرکی و پشت میز نشینی است. اگر شرایط زندگی شما را ناگزیر به این حالت می سازد حداقل در مسیر کار به میزان 30 تا 60 دقیقه پیاده روی داشته باشید.

چنانچه مشکل چربی خون دارید، تا کبد شما چرب نشده به فکر درمان باشید. یکی از عوامل مهم بروز کبد چرب ، افزایش چربی های خون کلسترول و تری گلیسرید می باشد. البته در مورد بیماری چربی خون، عوامل بسیاری نقش دارند که عمدتا ژنتیکی و عوامل تغذیه ای هستند. اگر اختلال ژنتیکی در متابولیسم چربی وجود داشته باشد، ممکن است کلسترول یا تری گلیسیرید فرد بالا برود.

 کبد نقش مهمی در سوخت وساز چربی ها دارد و زمانی که نتواند سوخت وساز چربی ها را به درستی انجام دهد و از طرف دیگر، ورود چربی به بدن هم زیاد باشد، مشکلاتی پدید می آید. به بیان دیگر ارتباط کبد و چربی خون، ارتباطی دوطرفه است یعنی هم کبد در مقدار چربی خون نقش دارد و هم افزایش چربی، موجب پدیدآمدن بیماری کبد چرب می شود.

اگر الکل مصرف می کنید دیر یا زود منتظر بیماری کبد چرب باشید. زمانی که فردی الکل مصرف می کند این الکل باعث شده اسیدهای چرب تحویلی به کبد زیاد شده به دنبال مصرف مقادیر زیادی الکل تری گلیسرید موجود در بافت های چربی دائم هیدرولیز شده و مقادیر زیادی اسیدهای چرب دردسترس قرار می گیرند که خود زمینه ساز بروز کبد چرب می باشد.

بنابراین کبد چرب به طور شایع به دنبال مصرف مقادیر اندک و یا زیاد الکل حتی به مدت کوتاهی دیده می شود.

میزان شیوع کبد چرب در مبتلایان به دیابت بالاست. در حالت عادی که ما قند می خوریم، لوزالمعده انسولین ترشح می کند تا قند وارد سلول شود و بسوزد. اگر این فرایند به شکل طبیعی انجام شود، مقدار قند هم طبیعی است اما به دلایلی که هنوز بر ما مشخص نیست (که البته می دانیم چاقی، اضافه وزن و کم تحرکی در آن نقش دارند)، نسبت به انسولین مقاومت ایجاد می شــود. در این حالت قند وارد سلول نمی شود و سوخت وسازی صورت نمی گیرد و مقدار قند در خون زیاد می شود و در حقیقت فرد مبتلا به دیابت می شود. به بیان دیگر کبد در مقاومت نسبت به انسولین و ابتلا به دیابت نقش دارد. وقتی فرد به دیابت مبتلا شد، خود دیابت موجب ابتلای فرد به کبد چرب می شود. در نظر داشته باشید افرادی که مبتلا به کبد چرب هستند، در معرض ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی، فشار خون، سکته قلبی و مغزی و برخی از انواع سرطان ها هم هستند.

کبد چرب در دیابت نوع یک شایع نیست ولی در نیمی از مبتلایان به دیابت قندی نوع دو، دیده می شود. علت چربی در کبد مبتلایان به دیابت قندی نوع دو، افزایش اسیدهای چرب با منشا غذایی و متابولیسم مواد نشاسته ای و تبدیل آن ها به اسیدهای چرب است.

مبتلایان به بیماری قند اغلب چاق می باشند و با گرفتن رژیم غذایی، کنترل تغذیه و مصرف داروهای ضد دیابت خوراکی می توان از پیشرفت بیماری آن ها جلوگیری کرد.

مصرف برخی داروها زمینه ساز بروز کبد چرب:

استفاده از داروها باید طبق تجویز پزشک و با آگاهی کامل از عوارض جانبی آن صورت بگیرد. مصرف برخی داروها می تواند منجر به بروز یا تشدید کبد چرب شود غالبا برای رفع جوش صورت آنتی بیوتیکی مثل تتراسایکلین تجویز می شود که این دارو خود می تواند منجر به تجمع چربی در کبد شود. مصرف راکوتان جهت درمان آکنه پوستی از علل دیگر بروز کبد چرب می باشد. یا به عنوان مثال مصرف داروهای ضد صرع مثل اسیدوالپروئیک می تواند باعث کبد چرب شود که در بچه ها مخصوصا به شدت خطرناک است.

داروی قلبی آمیودارون در بسیاری موارد به افزایش آنزیم های کبدی و کبد چرب منجر می شود. مصرف داروهای کورتن دار (کورتیکواستروئید) با افزایش آزادسازی اسیدهای چرب از بافت های چربی سبب تجمع آن ها در کبد می شوند که با قطع آن ها این عارضه بر طرف می شود.

کمبود ویتامین و مواد معدنی و کبد چرب:

شاید برایتان جالب باشد که چه ارتباطی بین ویتامین ها و مواد معدنی و بروز کبد چرب ممکن است وجود داشته باشد، لازمست بدانید که کبد و بدن از برخی از ویتامین ها برای تجزیه چربی ها استفاده می کند.

این مواد مغذی عبارتند از: کلسیم، روی، منگنز، منیزیم، ویتامین A، ویتامین D و ویتامین B6.

البته ذکر این نکته این حالت را در ذهن شما نباید ایجاد کند که خودسرانه از این مکمل ها استفاده نمایید، بلکه با انجام آزمایشات و زیر نظر پزشک استفاده از مکمل ها را می توانید داشته باشید.

لاغرشدنی که منجر به کبد چرب می شود:

رژیم هاى غذایى سخت مى توانند باعث کبد چرب شوند گاهى اوقات دیده مى شــود افراد سالمى که رژیم هاى سخت مى گیرند و در مدت کوتاهى وزنشــان را پایین مى آورند به کبد چرب مبتلا مى شــوند.

نوع تغذیه و کبد چرب:

اگر در خیابان های شهرهای مختلف قدم زده و دقت کنید خواهید دید مغازه های غذاهای سریع و آماده با نام تجاری «فست فود» قارچ گونه در حال افزایش هستند.

امروزه بیشتر خوراکى هاى محبوب جوانان از جمله فست فودها و غذاهاى کنسروى و صنعتى نسبت به وزن شان کالرى بسیار زیادى تولید مى کنند و باعث چاقى و اضافه وزن مى شوند. از طرف دیگر شرایط زندگى ماشینى باعث شده است فعالیت تمامى گروه هاى سنى کاهش پیدا کند. این عدم موازنه بین انرژى دریافتى و انرژى مصرفى در بدن به صورت تجمع چربى ظاهر مى شود که بخشى از آن در بافت هاى نرم مانند کبد و طحال رسوب مى کند و منجر به ایجاد کبد چرب مى شود. بعد از چربى ها مهم ترین خوراکى هایى که منجر به تولید چربى در بدن مى شوند، در مرحله اول کربوهیدرات هاى ساده مانند قند و شکر و در مرحله بعد کربوهیدرات هاى تصفیه شده مانند آرد سبوس گرفته یا نان هاى تهیه شده با آرد تصفیه شده از جمله نان لواش، باگت، فانتزى و فرانسوى هستند. در مقایسه با آنها نان سنگگ، بربرى، تافتون و برنج قهوه اى یا برنج سبوس دار سرعت هضم و جذبشان کمتر است و میزان کمترى گلوکز در بدن تولید مى کنند. گلوکز زیاد در کبد مى تواند تبدیل به چربى شود و در آنجا باقى بماند و درنهایت منجر به کبد چرب شود.

 اما خوراکى هاى سالم مانند میوه و سبزى که سرشار از فیبرهاى خوراکى هستند برعکس عمل مى کنند و سرعت جذب قند را در خون کاهش مى دهند. در نتیجه احتمال ساخته شدن چربى از قند ساده به کمترین مقدار ممکن کاهش مى یابد.