همه ما در چنین موقعیت هایی قرار گرفته ایم که مثلا به یخچال خیره شده ایم و از خودمان می پرسیم من به دنبال چه چیزی هستم؟
یا کلید ماشین کجاست ؟ عینکم را کجا گذاشته ام؟ لباسم را در کدام قسمت کمد گذاشتم؟
در هنگام مطالعه ذهنمان از موضوع اصلی فاصله می گیرد و وارد موضوعات حاشیه ای می شود.
در چنین شرایطی ممکن است به خود بگویم من آدم حواس پرتی هستم.
اگر حواسمان پرت باشد و ذهنمان در هنگام انجام کاری همراهی نکند و در جای دیگری باشد چیزی را نمی توان با آن پیوند داد .
حواس پرتی در حقیقت یعنی ذهن پریشان که معمولا به خاطر اینکه توسط چیز دیگری تصرف شده است، در زمان انجام کاری حاضر نیست.
دقت کنید که ذکر جمله «من ذاتا آدم حواس پرتی هستم» بسیار اشتباه است و همین ذهنیت نادرست، باعث می شود انسان نتواند تمرکز عالی داشته باشد.
تمرکز یک امر اکتسابی است که باید هر روز پرورش و سمت و سو داده شود.
تمرکز حواس امری نسبی است و یک شخص نمی تواند همیشه تمرکز ثابت و یکسانی داشته باشد. با توجه به شرایط در افراد متفاوت است .
ما تمرکز حواس را از همان کودکی و با کسب تجربه های مختلف یاد می گیریم . اگر زمینه مساعد باشد و از همان دوران کودکی یاد بگیریم که چگونه تمرکز خوب داشته باشیم بعدها کمتر با مشکل حواس پرتی روبرو می شویم.
تمرکز حواس یعنی عوامل حواس پرتی را به حداقل رساندن.
برقراری تمرکز حواس به میزان کاهش عوامل حواس پرتی بستگی دارد . به نسبت کم شدن عوامل حواس پرتی، تمرکز هر شخص بیشتر می شود و بنا به موقعیت ذهنی و محیطی او تغییر می کند. یعنی هر چه عوامل مزاحم و مخل تمرکز بیشتر باشد، توانایی حفظ تمرکز حواس کمتر است و برعکس. بیشتر افراد گمان می کنند که تمرکز یک امر ذاتیست و تغییر آن ناممکن است، در حالی که تمرکز یک امر اکتسابی است و باید هر روز پرورش و سمت و سو داده شود چرا که افراد با هوش عادی خود می تواند به آن دست یابد .
تمرکز حواس
برای اینکه بتوانیم قدرت تمرکز خود را افزایش دهیم اولین و مهم ترین قدم این است که تعریف درستی از تمرکز داشته باشیم.
منشا پراکندگی حواس
عوامل حواس پرتی می تواند هم منشا ذهنی و درونی داشته باشد و از افکار ما ناشی شود ، مثل یادآوری خاطرات تلخ و شیرین و یا تخیلات، و هم می تواند منشا محیطی و بیرونی داشته باشد مثل سرو صدا و شلوغی و یاآشفتگی مکانی که شخص در آن قرار دارد.
حواس پرتی درونی و ذهنی
اشتغال فکری انسان و اندیشه هایی که موانعی برای توجه دقیق به مطالعه و تمرکز حواس ایجاد می کنند حواس پرتی درونی و ذهنی نامیده می شود. این موانع شامل مواردی از قبیل: درد، رنج، غم و غصه، نگرانی، گرسنگی و تشنگی، سردی و گرمی، ترس، خشم و شادی، درد و.. است.
حواس پرتی بیرونی و محیطی
آن چه به محیط پیرامونی فرد ارتباط پیدا می کند و یا تحریکات غیر عادی که توسط حواس مختلف انسان ایجاد می شوند ممکن است فرآیند تمرکز حواس را با اشکال مواجه کنند . تعدادی از این محرک ها عبارتند از نور شدید یا ضعیف، صداهای نامتناسب ، ناموزون و ناهماهنگ و مانند آن ها.
اگرچه محققان به این نتیجه رسیده اند که حواس پرتی بیشتر علل درونی دارد و به طبیعت خود فرد، ویژگی ها، حالات روحی و روانی و عادت های شخصی فرد بستگی دارد .
بی شک حواس پرتی بیرونی آسان تر از حواس پرتی درونی برطرف می شود .
پس می توان بدون توجه به عوامل محیطی مانند : سرو صدای زیاد، شلوغ بودن محیط، وحتی هنگام مسافرت تمرکز حواس خود را حفظ کرد .
مطالعات زیادی این موضوع را تایید کرده است که یک انسان می تواند در محل پر سر و صدا و نا آرام با تمرکز و توجه کافی مطالعه کند، اما نمی توان در حال گرسنگی و یا تشنگی شدید، نگرانی و ناراحتی ، دگرگونی فکر و اندیشه، تمرکز و مطالعه کرده و یا کار دیگری را با تمرکز انجام دهد.
در مقاله بعد روش های پرورش ذهن آشفته و کاهش حواس پرتی ذکر خواهد شد.
ذکر جمله من ذاتا آدم حواس پرتی هستم بسیار اشتباه است و همین ذهنیت نادرست هست که باعث می شود انسان نتواند تمرکز عالی داشته باشد.
